Wie duurzaam wil bouwen, kan niet meer om de populariteit van groendaken heen. Ook ons land heeft de vele voordelen van dit ecologische product ontdekt. Net daarom drong de nood zich op om de belangen van die specifieke sector te verdedigen. Binnen de Confederatie Bouw is daarom een speciale Federatie Gevel- en Dakgroen opgericht. Zij promoot ook de aanleg van groendaken.

Een groendak is een dak waarop vegetatie groeit en is meteen ook een duurzame, multifunctionele en energiebesparende keuze voor je gebouw. Zo gaat je dak langer mee en bescherm je het hele gebouw tegen regenwater, hitte en geluid. Toch zijn er ook enkele technische vereisten. Zo moet je dak stevig genoeg zijn en je dakdichting wortelwerend. Boven op de dakdichting plaats je dan een drainagemat, die het water naar een afvoerpunt leidt. 

Gebruik geen gewone teelaarde, wel substraat van mineralen, lava en groencompost. Teelaarde maakt je dakdichting kapot, waardoor lekken kunnen ontstaan. Zijn deze puntjes afgevinkt, dan kan je sedum zaaien of sedummatten leggen. Dat zijn vetplantjes die het water langer vasthouden. Zo buffert een groendak al snel dertig liter per vierkante meter. Dat maakt dit type daken bijzonder efficiënt in de strijd tegen wateroverlast.

Naast de ecologische voordelen zoals duurzaamheid en biodiversiteit, bieden groendaken dus ook een extra isolatielaag en bescherming tegen water. Voorts genieten je zonnepanelen van een hoger rendement omdat je dak minder snel opwarmt. 

Naast sedumdaken heb je de mogelijkheid om met andere planten te werken, zoals siergrassen, hagen en zelfs bomen. “Al spreken we dan over een intensief groendak, waarvoor je één meter substraat nodig hebt. Die vind je meestal op daken die heel wat gewicht kunnen dragen, zoals de binnentuin van een residentie, appartement, ziekenhuis of zelfs een kelderdak”, zegt de Federatie Gevel- en Dakgroen. “De groendaken met sedum zijn extensieve groendaken, bestaande uit zes centimeter substraat en de vetplantjes. Een semi-intensief groendak heeft minstens twaalf centimeter substraat en bestaat uit een SKBG-mengsel: sedum, kruiden, bloemen en grassen. Dat geeft meer structuur en variatie, maar vraagt wel een verzadigd gewicht van 250 kilogram per vierkante meter.”

België is dan wel bezig aan inhaalbeweging, toch kan het nog veel leren van andere landen. In Scandinavië worden groendaken volop gepromoot. Maar ook onze buurlanden staan al veel verder. “In Nederland is een groendak vaak multifunctioneel”, klinkt het bij de Federatie Gevel- en Dakgroen. “Het wordt gebruikt om planten te kweken, die mensen daar vervolgens mogen kopen. Ze leven er echt op de daken. Daarvan kunnen we in België momenteel enkel dromen. Al begint de overheid groendaken meer en meer te verplichten, vooral om water te bufferen en overstromingskansen te verkleinen. Nu is het verplicht bij nieuwbouwappartementen en industriegebouwen. Enkele steden en gemeenten schrijven al subsidies uit, en bij een verbouwing kan je een subsidie aanvragen voor de aanleg van een groendak.”  

Een nieuw VN-rapport bevestigt dat de gevolgen van de klimaatopwarming zich steeds sterker doorzetten. Een opwarming met anderhalve graad zit eraan te komen, met onder meer steeds vaker droogteperiodes en intense regenbuien als gevolg. De bouwsector zet zijn schouders onder de Europese klimaatplannen om infrastructuur, gebouwen en mobiliteit te verduurzamen. Een goed voorbeeld vormen groendaken. De Confederatie Bouw heeft de federatie van dak- en gevelgroen in haar rangen, die groene technieken en best practices promoot. 

Het is nagenoeg bekend dat de bestaande gebouwen verantwoordelijk zijn voor om en bij de 40% van de CO²-uitstoot in Europa. Naast de verhoopte renovatiegolf, wordt steeds vaker het areaal aan daken onder de loep genomen om het potentieel van het gebouwenpatrimonium optimaal te verduurzamen. Zowel op het vlak van energie en waterhuishouding als om verkoeling en meer biodiversiteit in verdichte woongebieden teweeg te brengen. Groendaken winnen daarbij steeds meer aan populariteit. Zo gaven onlangs aannemers aan dat de gelegde oppervlakte jaar na jaar groeit met 15 tot 20%. 

Groendaken kunnen water bufferen, ze kunnen het water met andere woorden ophouden zodat de scherptes van de pieken verminderen en het water dus meer gespreid in de bodem terechtkomt. De gewestelijke stedenbouwkundige verordening ‘hemelwater’ vergt de minimale bergingscapaciteit van 35 liter per vierkante meter. Die buffercapaciteit van groendaken kan er dus toe bijdragen dat het water langzaam aan de natuur afgegeven wordt, zodat de natuur het op een rustiger tempo opnieuw kan opnemen en kan opslaan als grondwater, dat we dan later weer opnieuw kunnen gebruiken. 

Voorts filteren groendaken de lucht, stimuleren zij biodiversiteit en helpen zij bijenpopulaties en vogels. Eveneens helpen zij de oplopende temperaturen in stedelijke centra te milderen. Verkoeling die meer dan welkom is bij zomerse hittestress.  

“Groen in de bouw is stilaan geen niche meer. Jaar na jaar groeit de interesse voor dak- en gevelgroen. Met onze federatie willen we onze aannemers gedegen informeren en verder opleiden. Best practices naar voren schuiven en beleidsmakers adviseren over de mogelijkheden, noden en troeven van onder meer groendaken. Want dit biedt een oplossing binnen handbereik voor klimaatverandering. Hoewel de interesse bij particulieren groeit, is er nog een weg af te leggen om het grote publiek van de grote toegevoegde waarde te overtuigen. Daar zetten we op in”, benadrukt Patrick Noé, directeur van de federatie dak- en gevelgroen binnen de Confederatie Bouw.  

Maar daken bieden nog meer mogelijkheden. Hun functionaliteit kan nog vergroot worden. Ze hebben het potentieel om als energiecentrales, terrassen of parkings te dienen. Daarnaast wordt vandaag op heel wat daken aan urban farming gedaan. Het is een trend die in Amerika ontstaan is en intussen is overgewaaid naar heel wat Europese en Belgische steden. Sommige restaurants in grootsteden kweken biologische groenten op daken. Er is zelfs een viskwekerij die actief is op een dak met gebufferd dakwater. Ook serres kan je op daken installeren. Stuk voor stuk voorbeelden die aantonen dat efficiënt gebruik van daken zowel een oplossing voor wateroverlast kan bieden als kan bijdragen tot een vermindering van transport en CO²-uitstoot.