Als tuinaanlegger word je vaak gevraagd om zwemvijvers, terrassen, serres, enzovoort aan te leggen. Maar vaak staat men niet stil of hierbij nu een vergunning nodig is of niet. Ook voor tuinbouwers is het vaak onduidelijk waarvoor men een vergunning nodig heeft. In dit artikel geven we een korte samenvatting van wanneer en onder welke voorwaarden je een vergunning moet aanvragen en wanneer niet.

Een van de basisprincipes binnen het omgevingsrecht stelt dat alle stedenbouwkundige handelingen vergunningsplichtig zijn. Het vrijstellingenbesluit, opgesteld door de Vlaamse Regering in 2010, voorziet in een uitzondering hierop. Onder bepaalde voorwaarden zijn stedenbouwkundige handelingen vrijgesteld van vergunning. Hieraan zijn wel heel wat voorwaarden gekoppeld. Hieronder sommen we er enkele voor je op.

Een terras, zwembad of zwemvijver is een verharding. Deze verhardingen mogen door de bouwheer aangelegd worden zonder vergunning tot maximaal 80 m2, met alle bestaande verhardingen inbegrepen. Verhardingen die strikt noodzakelijk zijn om bijvoorbeeld een gebouw te kunnen bereiken, zijn wel vrijgesteld van vergunning. Belangrijk om weten is dat ook steenslag en kunstgras gezien worden als verharding.

Voorts mag men naast een correct vergunde woning ook nog een tuinberging, serre, garage of poolhouse plaatsen met een maximale oppervlakte van 40 m2, met inbegrip van alle bestaande bijgebouwen. Onder bepaalde voorwaarden is het ook mogelijk om, mits een vergunning, bijkomend nog een hobbystal voor paarden bij te zetten.

Toegangspoorten en afsluitingen tot een hoogte van twee meter zijn ook vrijgesteld van vergunning. Een uitzondering hierop is dat gesloten afsluitingen in de voortuin enkel vrijgesteld zijn voor een hoogte van maximum één meter.

De plaatsing van allerhande kleine tuinconstructies zoals tuinornamenten, brievenbussen, barbecues en speeltoestellen zijn vrijgesteld van vergunningsplicht.

De hierboven opgesomde vrijstellingen zijn enkel geldig wanneer deze worden uitgevoerd binnen een straal van dertig meter van een hoofdzakelijk vergund of vergund geacht gebouw. Bovendien mag er geen vergunningsplichtige functiewijziging worden doorgevoerd en moet het aantal woongelegenheden ongewijzigd blijven. De vrijgestelde handelingen zijn niet mogelijk in ruimtelijk kwetsbaar gebied.

Voor tuinbouwers zijn constructies die dienen voor de teelt of bescherming van landbouwgewassen, zoals hagelnetten, vrijgesteld van vergunning. Een uitzondering hierop zijn hagelkanonnen, glasconstructies en gebouwen: deze zijn niet vrijgesteld van vergunningsplicht. Daarnaast zijn ook duurzame constructies die na de teelt blijven staan, zoals kappen die de aardbeienteelt moeten beschermen, vergunningsplichtig. Constructies die na de oogst verwijderd worden zijn niet vergunningsplichtig.

Ook sleufsilo’s voor bijvoorbeeld de opslag van groenafval zijn vrijgesteld van vergunningsplicht. Let op: er moet wel een omgevingsvergunning worden aangevraagd, maar enkel met een millieuluik, een stedenbouwkundig luik is hier niet nodig. De voorwaarde voor deze vrijstelling is dat deze opgericht worden binnen een straal van vijftig meter van een gebouwencomplex, en dat er geen afvoer voorzien wordt naar de openbare riolering.

Het vellen van bomen is in veel gevallen vergunningsplichtig. Enkel binnen bosgebied, waar het logisch is dat je zal herbebossen, heb je geen vergunning nodig. Buiten bosgebied is het vellen van een boom in een zonevreemd bos wel vergunningsplichtig. Het vellen van een solitaire boom in woongebied, agrarisch gebied of industriegebied is ook altijd vergunningsplichtig, behalve als die op minder dan vijftien meter van een woning staat.

Het aanmerkelijk wijzigen van het bodemreliëf is ook vergunningsplichtig. Vroeger stond hierop een maat: alles wat meer dan vijftig centimeter opgehoogd of afgegraven werd, was vergunningsplichtig. Nu is dit vervangen door een kwalitatief criterium: alle ophogingen of afgravingen die ‘aanmerkelijk’ zijn, zijn vergunningsplichtig. Hierbij moet gekeken worden naar de implicaties van de ingreep op het terrein.

Verder is het mogelijk dat de gemeente een eigen regelgeving heeft over vergunningsplicht. Een gemeente kan bijvoorbeeld extra voorwaarden opleggen, of de vergunningsplicht verruimen via een stedenbouwkundige verordening of via een RUP of BPA. Om problemen te vermijden, ga je dit best eens na bij de dienst omgeving van je gemeente.

Wanneer je een constructie geplaatst hebt en deze valt onder de regelgeving van het vrijstellingenbesluit, is dit geen probleem. Echter, wanneer je een onvergunde constructie plaatst die hier niet onder valt, bijvoorbeeld een bijgebouw groter dan 40 m² of niet-strikt noodzakelijke verharding die een oppervlakte heeft groter dan 80 m², kan dit wel voor problemen zorgen.

Indien er een vergunning aangevraagd wordt om te bouwen, onderzoekt de stad of gemeente automatisch de vergunningstoestand van de site. Als er constructies staan die in overtreding zijn, kan dit een latere vergunningsaanvraag
bemoeilijken.

Bovendien is het mogelijk dat een bepaalde constructie een derde (bijvoorbeeld een buur) kan hinderen. Deze buur kan dan klacht indienen wegens overlast. Bij een onvergunde constructie is het mogelijk dat je dan de bouwinspectie op je dak krijgt. Ook kan de bouwinspectie per toeval op deze bouwovertreding terechtkomen. In deze gevallen zal je als eigenaar een waarschuwing krijgen om de constructie te verwijderen. Als dat niet gebeurt, kan een sanctie volgen in de vorm van een administratieve geldboete of een strafrechtelijke vervolging via het parket.

Ga dus altijd na of de constructie al dan niet vrijgesteld is, want een correct vergunde constructie heeft enkel maar voordelen, zowel voor jou als voor je klant. Als studie- en adviesbureau kan DLV je steeds bijstaan bij
je vergunningsaanvraag.