Wilgensculpturen die tot de verbeelding spreken

Dat de natuur kan verwonderen, daarover is wellicht elke tuinarchitect en -aannemer het wel eens. Maar voor Jean-Louis Muller van Natural Living is verwondering echt de essentie van het verhaal. Met zijn wilgensculpturen wil de landschapskunstenaar tot de verbeelding spreken, een verhaal vertellen en de blik op kunst in de openbare ruimte verruimen. “Onze sculpturen zijn geen statische elementen. Ofwel vergaan ze na een aantal jaar, ofwel blijven ze groeien en evolueren. Zo geven ze uitdrukking aan de vergankelijkheid en het verlopen van de tijd.”

Jean-Louis vond de passie voor groen bij fruitboomkwekerij Jan Sterken in Blankenberge. “De kwekerij heeft altijd op een heel natuurlijke manier gewerkt en wakkerde zo mijn interesse in fruitbomen en wilgen aan. De wilg is een typische boom van hier, maar heeft tegelijk een heel beladen betekenis. Enerzijds heeft ze een sterke verbintenis met mythologie en folklore, anderzijds worden de sterke, buigzame takken al eeuwenlang voor heel wat functionele zaken gebruikt. Dat is een interessant spanningsveld.”

Jean-Louis ging initieel als tuinman aan de slag, maar experimenteerde in zijn vrije tijd steeds meer met de mogelijkheden van wilgentakken. Vooral het leertraject bij Nederlander Piet-Hein Spieringhs van De Vlechterij liet een bijzondere indruk na. “Ik volgde er enkele cursussen om manden te vlechten, maar kwam tegelijk in contact met de andere, grotere creaties die Piet-Hein maakte. Die trokken me wel aan. Samen met een aantal vrienden begon ik daarop met snoeiafval van de lokale boer vuursculpturen te maken, die we tijdens midzomernacht in brand staken. Het ene jaar was het een grote spiraal, het andere jaar een tovenaar, een paddenstoel, enzovoort. Zaken die je in de boeken nergens terugvond. Dat was echt een verkennende fase, waarin we de materie leerden aanvoelen en aftastten hoever we ermee konden gaan. Al doende hebben we zo onze eigen technieken voor grootschalige elementen ontwikkeld.”

In 2020 vonden de private experimenten van Jean-Louis een eerste apotheose. Tijdens het internationaal straattheaterfestival De Gevleugelde Stad in Ieper bracht Natural Living samen met vuurcompagnie Part-A-Fou een heuse vuurshow. Sindsdien volgden wilgeninstallaties voor onder meer Pairi Daiza, Maasmechelen Village, Onzichtbaar Landschap, en diverse steden en gemeenten. “Af en toe bouwen we voor particuliere klanten ook wel een organisch windscherm of andere objecten, maar mijn hart ligt toch vooral bij de grote sculpturale projecten. Daarmee kan je echt een verhaal vertellen, over eenvoud, schoonheid, noem maar op. Het is heel mooi om te zien welke verwondering ontstaat als mensen door een installatie van 30 of 40 meter lang lopen die louter uit takken is opgebouwd. Het is zo’n eenvoudig materiaal, maar de impact is enorm.”

Ook tijd en vergankelijkheid komen in de sculpturen van Jean-Louis onvermijdbaar aan bod. “De meeste sculpturen vergaan na een aantal jaar. Door bijvoorbeeld een staalarmatuur toe te voegen, kunnen we die termijn wel rekken en een object na verloop van tijd opnieuw invlechten, maar statisch zijn de sculpturen in geen geval. Vroeger was dat voor publieke opdrachtgevers nog al eens een probleem, maar daarin is er gelukkig wel evolutie. Daarnaast creëren we ook steeds meer levende installaties, waarbij de wilgentakken effectief ingeplant worden. Het resultaat is en een object of sculptuur die blijft groeien, elk jaar verder ingevlochten wordt en zo alsmaar wilder en natuurlijker wordt. Een levende installatie zonder einde, zeg maar.”

Bij levende installaties probeert Jean-Louis zoveel mogelijk de opdrachtgevers mee te betrekken, zodat zij de installatie zelf kunnen doen groeien en verder vormgeven, maar ook in de sculpturale werken is participatie een belangrijk aspect. Zo werden voor Les Ancêtres in Kemmel zelfs voorbijgangers uitgenodigd om mee te vlechten aan de zeven menhirs, en worden regelmatig samenwerkingen aangegaan met andere moderne ambachtslui. “Toen we door Onzichtbaar Landschap gecontacteerd werden om elf installaties te maken om de verloren oorlogsbegraafplaatsen in de Westhoek weer tot leven te brengen, vonden we dat de uitgelezen gelegenheid om ook staalsmid Fer-Unique en houtkunstenaar Philou-Art daarin te betrekken. Die kruisbestuiving en combinatie van drie materies geeft extra diepte en betekenis aan het geheel.”

De samenwerking tussen Natural Living en Fer-Unique leverde overigens al meerdere projecten op, waaronder lichtinstallaties voor de stad Blankenberge en zitelementen voor Maasmechelen Village. “Er zijn binnen onze niche nog heel wat facetten te ontdekken”, geeft Jean-Louis toe. “Een sculptureel object kan namelijk ook perfect een functionele invulling krijgen. Daarvoor zouden de steden gerust nog wat meer oog mogen hebben.”

Momenteel werkt Jean-Louis aan een nieuwe installatie voor Maasmechelen Village. “Voor Fashion is our nature werk ik tevens met berkentakken en -stammen afkomstig uit het naastgelegen domein Terhills. Daar moesten heel wat bomen gekapt worden, die in verschillende installaties nu een nieuw leven kregen. Zo zijn de elementen echt in hun context verankerd.”