NLFR

Platform voor de tuin- en groenprofessional
Vlaanderen heeft dringend nood aan meer ecologische tuinvijvers

Vlaanderen heeft dringend nood aan meer ecologische tuinvijvers

In Vlaanderen is de totale oppervlakte aan particuliere tuinen veel groter dan de oppervlakte aan natuurgebieden. Het is dan ook voor tuinaanleggers en -architecten een goed idee om ook eens een ecologische tuinvijver op te nemen in hun ontwerp. Het is niet enkel mooi en rustgevend, het kan eveneens zorgen voor een erg belangrijke schakel in een netwerk aan poelen en plassen. Zo’n netwerk is cruciaal voor heel wat soorten planten en dieren, die het moeten hebben van dergelijke ecologisch waardevolle waterplekjes. Voor kikkers, padden en salamanders, maar ook voor libellen, waterkevers of waterplanten kunnen zo’n tuinvijvers erg belangrijk zijn. Dominique Verbelen, projectcoördinator bij Natuurpunt weet er het fijne van.

Ecologische tuinramp. (Beeld: Dominique Verbelen)

 

Wat is een ecologische tuinvijver?

Dominique Verbelen: “Een ecologische tuinvijver heeft in ieder geval niets met grootte te maken. Zelfs een ingegraven ‘blauwe kunststofschelp’ die veel ouders ooit wel eens als mini-zandbakje voor hun peuter kochten, kan al heel wat amfibieën en waterinsecten aantrekken. Goed betaalbaar dus. En zelfs een grotere tuinvijver kan met een relatief beperkt budget aangelegd worden. Vertrouw op de natuur: met de juiste zuurstofplanten kan je bijvoorbeeld al de kost van speciale pompen of filters uitsparen. Eigenlijk is het simpel: elke tuinvijver die sterk op een poel in de natuur lijkt, zou je als een ‘ecologische tuinvijver’ kunnen bestempelen. Met het verdwijnen of verloederen van drinkpoelen in koeienweides wordt de nood aan nieuwe waterbiotopen erg groot. Het is dan ook top dat een gemeente als Merelbeke bijvoorbeeld de aanleg van ecologische tuinvijvers op privé-gronden volledig financiert. Hopelijk krijgt dit schitterend initiatief ook navolging in andere gemeenten.”

Ecologische tuinvijver. (Beeld: Robert Jooris)

 

Kiezen tussen vissen en amfibieën

“Misschien een eye-opener voor velen: vissen en amfibieën gaan niet (goed) samen. Sommige vissoorten zijn immers verzot op eitjes en larven van kikkers en salamanders. Enkele stekelbaarsjes in een grote vijver zijn op zich geen ramp, maar ‘trop’ is teveel. Vooral exotische soorten, als blauwbandgrondel, zonnebaars of kois, horen niet thuis in een amfibievriendelijke tuinvijver. Vroeger werden in tuincentra massaal exotische meerkikkers verkocht. Die werden door de nietsvermoedende tuineigenaar dan in de eigen tuinvijver gedropt, vaak met onaangename gevolgen. Ze planten zich snel voort en de mannetjes maken tijdens de paarperiode een hels kabaal, waarbij het slapen je vergaat. Die irritante paarconcerten hebben zelfs al geleid tot burenruzies die door een vrederechter of in de rechtbank beslecht moesten worden. Inheemse amfibieën zijn ook allemaal bij wet beschermd. Ze mogen dus niet verhandeld worden en ook niet uit de natuur geplukt worden om uit te zetten in de eigen tuin. Wanneer we die in onze tuinvijver willen, zal dit op een natuurlijke manier moeten gebeuren. Wachten is een mooie deugd,” aldus Dominique Verbelen.

Waterdrieblad (Beeld: Dianne Appels)

 

Do’s & Dont’s

“Wie op spontaan bezoek van kikkers en amfibieën in zijn tuin rekent, kijkt best even of er in de omgeving natuurlijke poelen aanwezig zijn. Salamanders bijvoorbeeld gaan zich nooit verder dan een halve kilometer verplaatsen. Bij padden en kikkers mag die afstand niet groter dan 2 kilometer zijn. Wie toch voor vissen kiest, moet er vooral op letten om die niet te veel te voederen. Door een overaanbod aan voedsel, wordt het water vaak troebel en kan ook het zuurstofgehalte dalen, waardoor het voor een aantal organismen moeilijker wordt om te overleven. Maak de vijver ook voldoende diep, anderhalve tot twee meter, zodat niet alle water in de winter tot op de bodem bevriest en de vijver in een warme/droge zomer minder snel uitdroogt. Zorg eveneens voor zachtglooiende oevers. Dit maakt het voor amfibieën makkelijker om in en uit het water te kruipen. Graaf de vijver op een zonnige plek, want koudbloedige amfibieën houden van warmer water. En, last but not least: leg niet alleen een ecologische vijver aan, maar zorg er tevens voor dat ook de rest van de tuin een interessant plekje is voor veel soorten, zonder pesticiden, met veel inheemse planten en struiken, enkele ruigere onkruidhoekjes, een houtstapel of een gevarieerde haag,” verduidelijkt Dominique Verbelen.

Kleine watersalamander, man (Beeld: Hugo Willocx)

 

Voorkeur voor inheems

Dominique Verbelen: “Vanuit onze overtuiging bij Natuurpunt zijn we absoluut voorstander van inheemse dieren en waterplanten. Alles wat hier niet spontaan, op eigen kracht in de natuur voorkomt, hoort ook niet thuis in een ecologische vijver. Zo kan de Canadese waterpest, zoals de naam het zegt, op korte termijn uitgroeien tot een echte pest. Al vlug gaat de eigenaar van het vijvertje dan over tot een grondige opkuis waarbij de overtollige planten vaak in de natuur gedeponeerd worden, waar ze hun schadelijke wildgroei kunnen verderzetten. Ga dus voor inheemse zuurstofplanten, zoals gedoornd hoornblad of aarvederkruid”

Ook voor kleine tuintjes

Een ecologische tuinvijver is allerminst het voorrecht van de begoede burger met een grote tuin. Een betonnen bak of zelfs een karrenspoor op een landweggetje kunnen reeds boeiende waterbiotopen vormen. Vergeet wel niet dat een vijver van meer dan 30 m² een stedenbouwkundige vergunning vereist.

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details