Tips en tricks voor een bloeiende zwemvijver

Het mooie aan een zwemvijver? Dat is niet alleen dat het water op een 100% natuurlijke manier gezuiverd wordt, maar ook dat het recreatieve bad onderdeel wordt van de omgeving en gebruikers als het ware met hun hoofd tussen de planten aan sport en ontspanning kunnen doen. Om dat te bewerkstelligen, kan je vandaag een beroep doen op veel meer planten dan gele lis alleen. 

Vijvers en zwemvijvers zijn complexe ecosystemen, waarin planten en bacteriën samenwerken om het water helder en zuiver te houden. Dat doen ze in de eerste plaats door afvalstoffen zoals nitraten en fosfaten te verwerken. Zij worden aangewend voor de groei van de planten, maar zullen bij een teveel ook de groei van algen stimuleren. Om die reden worden in de helofytenfilters van zwemvijvers traditioneel vooral sterke en sterk zuiverende planten zoals gele lis toegepast.

“Bij de klassieke opbouw van een helofytenfilter op basis van lava en op een vaste diepte van zo’n 10 cm is de plantenkeuze inderdaad beperkt”, weet René Verspuij van Waterplantenkwekerij R. Moerings. “Dat verandert echter wanneer je gebruikmaakt van Bio Korrel of ijzerzand. Dit circulair materiaal – het is een restproduct van de waterzuivering – is dankzij de hoge ijzerconcentratie namelijk in staat om fosfaten te binden. Een toplaag van 10 cm ijzerzand, bovenop de verschillende kalibers lava, zal zo het hele jaar door elk spoortje fosfaat uit het water halen, om het vervolgens op een uiterst efficiënte manier aan de planten af te geven. Ook planten die niet in lava gedijen, krijgen zo een kans in de zwemvijver.”

Combineer je het gebruik van Bio Korrel daarenboven met verschillende hoogtes en dieptes in de filterzone, dan opent er zich volgens Verspuij een waaier van ruim 50 plantensoorten. “Je kan perfect gebruikmaken van zowel waterplanten als moerasplanten en zuurstofplanten. Zo kan je niet alleen de gele lis, maar ook paarse, witte en roze variëteiten toepassen – planten die liever wat hoger in het water staan.  Ook kleurrijke soorten zoals Lythrum, Pontederia, Thalia, Menyanthes en Butomus behoren tot de mogelijkheden. En wat denk je van enkele waterlelies op de scheiding tussen zwem-
en filterzone?”

Als stelregels geeft Verspuij mee dat de biomassa of het poreuze materiaal in de helofytenfilter pakweg een derde van het totale zwemvijvervolume moet innemen, en dat er zo’n tien planten per vierkante meter geplaatst moeten worden. Hoe groter de diversiteit aan soorten, hoe meer afvalstoffen er bovendien uit het water gefilterd zullen worden. “Vanuit een esthetisch oogpunt is het dan weer belangrijk om variatie te brengen in kleur, vorm, hoogte en bladvorm. Net als in de tuin, dus.”

Opdat gebruikers optimaal kunnen genieten van een prachtig vormgegeven filterzone, zijn filteropbouw en plantenkeuze evenwel niet de enige aandachtspunten. “In onze Lage Landen strekt het zwemseizoen zich meestal uit van juli tot september. Op dat moment ligt het hoogtepunt van de bloeiperiode doorgaans al achter ons. De kunst bestaat er daarom in om planten na de eerste bloei meteen terug te snoeien. Ze worden daardoor aangespoord om opnieuw te groeien en nieuwe knoppen te maken, met als gevolg dat er nog een tweede bloeiperiode volgt.” 

Zo’n extra lange groeiperiode is trouwens niet alleen fijn voor de gebruikers, benadrukt Verspuij nog. “Het betekent ook dat er meer afvalstoffen uit het water opgenomen worden. Zo blijft het evenwicht in stand en het water kristalhelder.”