Retentiedaken als duurzame oplossing voor slim waterbeheer

800 à 950 millimeter. Zoveel bedraagt de gemiddelde hoeveelheid neerslag per jaar in België en Nederland. Die waarden verbergen echter een verontrustende trend van regenbuien die steeds intenser worden, in combinatie met langere periodes van hitte en droogte. Zoveel mogelijk hemelwater vasthouden op eigen terrein en vertraagd afvoeren is dus de boodschap. Onder de noemer ZinCo Meteo Active ontwikkelde ZinCo diverse basissystemen van retentiedaken.

 “Plensbuien met een intensiteit van 60 tot 100 milliliter per uur zijn al lang geen uitzondering meer in België en Nederland”, zegt Michiel van de Bunt, bedrijfsleider van ZinCo. “In combinatie met een hoge graad van verstedelijking leidt dit steeds vaker tot wateroverlast, omdat bestaande rioleringssystemen niet gedimensioneerd zijn op deze grote hoeveelheden hemelwater in zo’n kort tijdsbestek. Tegelijk bewijzen de voorbije zomers dat we steeds meer rekening zullen moeten houden met lange periodes van hitte en droogte. Die complexe situatie van te veel of te weinig regenwater doet ons nadenken over nieuwe mogelijkheden om waterretentie op eigen terrein te realiseren. Met ons Meteo Active-concept bieden we innovatieve oplossingen aan om groendaken in te zetten als waterbuffer en retentiemiddel.”

“Vandaag is het zo dat in steden en gemeentes regenwater via verharde oppervlaktes – straten, pleinen en daken – rechtstreeks naar het rioleringsstelsel wordt afgevoerd”, schetst Michiel van de Bunt. “Bij normale regenhoeveelheden is dit geen probleem, maar bij hevige buien kan de riolering die enorme massa hemelwater vaak niet slikken. Door maximaal water op te slaan en later af te voeren, kunnen we die piekbelasting verkleinen.”

“Anderzijds zien we dat de behoefte aan (regen)water hoog is tijdens droge periodes. Omdat de omgeving opwarmt, verdampt het beschikbare water snel en krijgen planten het hard te verduren. Op zo’n moment zou een reservehoeveelheid eerder afgevoerd regenwater erg welkom zijn.”

“Klassieke voorzieningen, zoals hemelwaterputten, wadi’s of onverharde terreinen, blijven zeker hun nut bewijzen”, geeft Michiel van de Bunt aan. “Ook groendaken kunnen als waterbuffer een positieve bijdrage leveren aan het voorkomen van wateroverlast. Hierbij moeten we het onderscheid maken tussen buffer en retentie, twee begrippen die vaak met elkaar verward worden.”

“Bij het bufferen van regenwater kijken we vooral naar de planten en de onderliggende substraat- en drainagelaag, die als ‘sponzen’ water vasthouden. Via verdamping keert het water terug in de atmosfeer of wordt het vertraagd afgegeven aan de riolering. Bij retentie wordt onder de opbouw van een groendak of daktuin – zonder helling! – een open ruimte gecreëerd waar water gecontroleerd kan stijgen en zakken. Zowel passieve als actieve waterretentie zijn mogelijk.”

“Veel blauwe daken zijn passieve daksystemen”, licht Michiel van de Bunt toe. “Regenwater wordt verzameld in de bergingsruimte van het dak, waarna het met een vast debiet afstroomt. Via een zogenaamde run-off control in het daksysteem kun je zelf de omvang en ledigingstijd van de waterretentie bepalen. Een nadeel van passieve waterretentie is wel de korte verblijftijd van water op het dak. Water stroomt met een vast debiet af, waardoor het op een later moment niet meer bruikbaar is voor het groendak.”

Wil je een betere controle van de afstroming op het dak, met extra focus op de waterbehoefte van planten? Dan komt actieve waterretentie in beeld. 

“Ons ZinCo-watermanagementsysteem heet Meteo Active, dat op basis van voorgeprogrammeerde ‘als dit, dan dat’-parameters bepaalt of hemelwater op het dak moet blijven staan en wanneer het moet afstromen. Zo vormt bijvoorbeeld actuele weersinformatie een belangrijk bron bij het aansturen van Meteo Active. Een intense regenbui die op komst is of voorspelde vorst bepalen mee wat het systeem moet doen. Omdat actieve waterretentie water zo lang mogelijk vasthoudt, is er meestal water beschikbaar voor irrigatie en verdamping. Hierdoor draagt het systeem ook bij aan verkoeling tijdens periodes van hittestress.”

Binnen het concept ‘RegENergie’ wordt Meteo Active een actief onderdeel van het warmtesysteem binnen een gebouw”, besluit Michiel van de Bunt. “We oogsten de thermische energie uit het regenwater, waarmee vloerverwarming, radiatoren en warm tapwater gerealiseerd kunnen worden. In de zomer is de omgekeerde beweging mogelijk, namelijk het koelen van een gebouw. Dankzij deze duurzame aanpak worden we minder afhankelijk van gasgestuurde toepassingen. Met ZinCo investeren we fors in deze vernieuwende techniek.”