Laakdal creëert ruimte voor natuurbeleving

In de Antwerpse Kempen kijkt Laakdals burgemeester Tine Gielis er alvast naar uit om de naam van haar gemeente weer alle eer aan te doen.

_{Tekst Elise Noyez    |    Beeld Gemeente Laakdal}

Tine Gielis staat al sinds 2007 aan het roer van het gemeentebestuur in Laakdal. Een veertienjarig mandaat waarin ze niet alleen het obligatoire beheer van onkruid en bermen zag veranderen, maar bovenal vernieuwde aandacht zag voor de natuurlijke, landbouw- en recreatieve waarde van enkele cruciale landschapselementen op haar grondgebied. “Als burgemeester is het mijn taak om het evenwicht te zoeken tussen de verschillende partners die ons landschap bepalen. Deze elementen overstijgen nu eenmaal de grenzen van onze gemeente, en het heeft geen zin om elk een apart beleid te voeren.”

Laakdal dankt zijn naam aan de Grote Laak. Over een afstand van zo’n dertig kilometer kronkelt de zijrivier van de Grote Nete doorheen het landschap van de gemeente. “In de eerste helft van de twintigste eeuw werd hier nog regelmatig gezwommen”, zegt Gielis, “maar sindsdien is de rivier tot een van de meest vervuilde waterlopen van Vlaanderen verworden. In 2017 werkte de Vlaamse Milieumaatschappij daarom in samenwerking met de bedrijfswereld een stappenplan uit. Die engagementen hebben ertoe geleid dat de Winterbeek al werd gesaneerd, en de komende jaren staat de Grote Laak op de agenda.”

Het gemeentebestuur zelf gaat intussen op zoek naar initiatieven om de natuurbeleving rond de rivier nieuw leven in blazen. “In de eerste plaats gaan we wandelpaden inrichten, maar we durven ook verder te denken. In samenwerking met private partners willen we ook recreatie op, rond en in het water mogelijk maken.”

Minstens even belangrijk is het onderhoud van de verschillende waterlopen. “Het is een gedeelde verantwoordelijkheid, waarvoor we sterk inzetten op het evenwicht tussen landbouw, natuur en bestuur. Daartoe hebben we een charter opgesteld tussen landbouw enerzijds en provincie anderzijds.”

Als een van de negen gemeentes met een aandeel in Landschapspark de Merode, ooit een belangrijke site voor houtwinning, profileert Laakdal zich ook steeds uitdrukkelijker als houtgemeente. “Een klompenmuseum en klompenbelevingspad herinneren aan onze klompennijverheid, en de beschermde houtzagerij Beyens werd de voorbije jaren volledig gerestaureerd. Inmiddels huist er een verhuurdienst voor fietsen en eTuktuks, waarmee bezoekers het landschap op een originele manier kunnen ontdekken. In de nabije toekomst bouwen we ook een arboretum uit, met bovenal een educatieve functie.”

Het Landschapspark de Merode, dat tot 2004 in handen was van de gelijknamige familie en bijgevolg ontoegankelijk, wordt voor het publiek opengesteld. “Dat gebeurt steeds in overleg met de negen betrokken gemeentes, de drie provincies, Natuurpunt, de Boerenbond en Kempens Landschap. Via het ‘charter de Merode’ hebben we ons er in 2006 allemaal toe geëngageerd om de eenheid van het gebied te vrijwaren. We zorgen ervoor dat de knooppuntenroutes doorheen het volledige landschapspark leiden en doen voor het onderhoud gezamenlijk een beroep op de zogeheten routedokters.”

Toch ziet Gielis natuurbeleving niet als uitsluitend een aangelegenheid voor grote landschappelijke aantrekkingspolen. “Ook in de verschillende kernen zetten we in op beleving. Rond het nieuwe gemeentehuis richtte onze groendienst bijvoorbeeld een groen evenementenplein in, waar beplanting en kleuren elkaar doorheen het jaar afwisselen; elke deelgemeente krijgt een speelbos; en waar mogelijk voorzien we nieuwe ontwikkelingen van lanen en dreven. Daarnaast hebben we een enorm netwerk aan trage wegen. Die zijn inmiddels geïnventariseerd, en samen met de vzw Trage Wegen stellen we nu alles in het werk om ze te onderhouden en optimaliseren. Op die manier zullen burgers er steeds meer gebruik van maken.”