Gent is eerste lokaal bestuur met Ruimtelijk Uitvoeringsplan Groen

In de rubriek Stad in de Kijker laten we elke editie een stads- of gemeentebestuur aan het woord, en polsen we naar de initiatieven die genomen worden om natuurbeleving, biodiversiteit of groenbeheer te versterken. Ditmaal leggen we ons oor te luister bij Astrid De Bruycker, schepen van Gelijke Kansen, Welzijn, Participatie, Buurtwerk en Openbaar Groen in Gent. Haar stad mocht bij de uitreiking van de Vlaamse Boslabels op 14 oktober als enige een zilveren erkenning in ontvangst nemen.

De Vlaamse Boslabels werden uitgereikt in het kader van het Bosplan van de Vlaamse regering en geven erkenning aan lokale besturen die op eigen grondgebied nieuwe bossen aanplanten. Het zilveren Boslabel stemt overeen met een aanplant van minimum 5 ha nieuw bos in de periode 2019-2020, al zat Gent met een totaal van 9 ha ook niet gek ver van een gouden exemplaar (vanaf 10 ha nieuw bos). “Meer nog,” voegt Astrid De Bruycker daaraan toe, “het gaat hier enkel om nieuwe aanplanten van de stad zelf. In samenwerking met partners zoals het Vlaams Agentschap Natuur en Bos, Natuurpunt, de VLM en de haven zijn er in die periode in totaal meer dan 34 ha bijgekomen.”

Het succes van de bebossingscampagne schrijft De Bruycker toe aan de langetermijnplanning van haar stad. “Sinds 2012 wordt er in Gent gebruikgemaakt van het Groenstructuurplan, de leidraad waarmee we op elke schaal groen willen realiseren voor onze inwoners. Dat houdt onder meer in dat we op maximaal 5 kilometer van elke woning een grote groenpool – een park- of natuurgebied van minimum 100 ha – willen realiseren. Het is in die groenpolen dat we nu volop bossen aan het aanplanten zijn, met de ambitie om tegen het einde van deze legislatuur 90 ha bijkomend te bebossen en tegen 2030 een totaal van 1.260 ha bos te hebben.”

Om de gevolgen van de klimaatopwarming en het hitte-eilandeffect in de stad te counteren, en om inwoners van voldoende recreatief groen te voorzien, zet het Groenstructuurplan ook in op ingrepen in dichtbebouwde wijken en op kleinere schalen. “Dat gaat bijvoorbeeld om een groen speelterreintje om de hoek, maar ook de ambitie om op maximaal 400 meter van elke inwoner een wijkpark van minimum 1 ha te voorzien is concreet in het plan opgenomen.”

Als grootste uitdagingen in de realisatie van dergelijke ambities noteert De Bruycker twee zaken: de aankoop van als bos bestemde gronden enerzijds en de planologische bestemming anderzijds. Onder meer om die redenen stelde Gent een RUP Groen op. “Het RUP zet in op zowel de planologische en juridische bescherming van bestaande als de ontwikkeling van nieuwe groengebieden, zodat het aandeel grondgebied met een groene bestemming als het ware met één pennentrek met 20 procent toeneemt.” 

Zo wordt 109 ha bestaand publiek toegankelijk groen – een huidig park dat volgens het Gewestplan als woongebied bestemd is, bijvoorbeeld – herbestemd, krijgt 148 ha waardevolle natuur en bos de nodige bescherming – bijvoorbeeld door aan private eigendommen een recht van voorkoop voor de stad te koppelen – en maakt het RUP Groen 113 ha bijkomende groengebieden planologisch mogelijk.

“Alles samen zorgt het RUP Groen voor een langdurige juridische bescherming en dus een garantie voor de volgende generaties. Als men wil bouwen, verkavelen, handelsactiviteiten wil opstarten of het landschap wil wijzigen, kan men niet om het RUP Groen heen. Je kan het met andere woorden opvatten als een betonstop in de praktijk.” 

Het Gentse RUP Groen kon alvast op veel bijval rekenen van de bewoners en werd op 28 september 2021 door de gemeenteraad definitief goedgekeurd. “De goedkeuring zal normaal in december in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd worden, waarna het in werking treedt. De uitvoering zelf is gespreid over een periode van ongeveer twee bestuursperiodes van zes jaar, waarbij prioritair ingezet zal worden op de nieuw te ontwikkelen groengebieden.”