De Pen | Nood aan creativiteit in biodiversiteit

Variatie aan planten staat tevens voor meer variatie aan fauna en zorgt voor meer natuurlijke vijanden tegen ziekten en plagen. Ook de uitval van planten tengevolge van de klimaatopwarming wordt er minder door. Qua beleving tenslotte krijgen we door de biodiversiteit ook mooiere seizoenvariaties.

• Beperk verharde oppervlakken en kies voor alternatieven zoals klinkers met grasvoegen of grasdalsystemen. Vervang ook geen beplantingen door kiezel! Aangezien we in Vlaanderen tot 6 ha verdichten per dag kunnen we maar beter zoveel mogelijk ontharden in tuinen en publieke of semi-publieke buitenruimtes. Samen maken deze immers ca. 15 % uit van onze totale oppervlakte. 

• Vermijd het gebruik van niet-composteerbare bodem-afdekmaterialen en schors. Deze zijn nadelig voor het bodemleven.

• Verminder de hoeveelheid gazon en kies voor een beheervriendelijke, niet woekerende mix van bodembedekkers. Ook extensieve graslanden of een bloemenakker zijn onderhoudsvriendelijke varianten en je kunt er creatief mee uit de hoek komen. 

• Denk in functie van de fauna: vochtige plaatsjes (regenton, hemelwaterput…) vormen een boeiende biotoop. Zorg er voor dat egels en amfibieën door de tuinafsluitingen kunnen. Doornige heestermassieven en hagen bieden volop nestgelegenheid aan kleine zangvogels. En bij een insectenhotel past een gevarieerd assortiment aan waard- en nectarplanten. 

• Groenbeheer staat niet noodzakelijk gelijk aan ‘clean’. Bladeren hoeven niet noodzakelijk opgeruimd te worden. Ze zorgen voor voeding en schuilgelegenheid voor de dieren en het is ook beter voor de natuurlijke kringloop en de waterinfiltratie. Snoei ook niet meer dan noodzakelijk. Uitgebloeide bloemhoofden en stengels zijn aantrekkelijk voor nuttige insecten en interessant voor tal van vogels. Minder snoeien staat tevens gelijk aan sterkere stuiken en een betere bloei. Wees creatief met gelaagdheid en vormentaal in de beplanting: boomlaag, struiklaag, kruidlaag, bomenrij, bomengroep, haag, heg, houtkant, struikmassief, solitairstruik, vaste planten, … en dat alles in verschillende hoogtes! Planten met verschillende wortelstructuren en -dieptes dragen bij tot een actiever bodemleven met een betere hemelwaterinfiltratie, wat leidt tot minder droogtestress.

Helaas wordt er nog steeds gezondigd tegen de regel ‘de juiste plant op de juiste plaats’ en dit zowel qua standplaats als plantafstand. Nochtans is het principe heel eenvoudig. Het hangt simpelweg af van de habitat en de habitus van de plant.

Graag wil ik hierbij een pleidooi houden om de plantenkennis te verruimen, zowel in de vakopleidingen als in de praktijk. Kom los van het standaardassortiment dat we vaak in de ‘blaadjes’ en de tuincentra aantreffen en verken het bredere aanbod in een planten- en boomkwekerij.

Tot slot, vermijd monoculturen! Het leuk en divers combineren van planten is niet stijlgebonden maar wordt bepaald door je plantenkennis en creativiteit. Je kan zowel zeer uitbundige als sobere beplantingscombinaties maken en dit in één en hetzelfde plantvak.  Trek deze visie plus alle aspecten in verband met fauna door over je hele project en er gaat een nieuwe wereld open.