50 jaar passie, 5.000 jaar geschiedenis

De laurier of laurus nobilis heeft zijn naam niet gestolen. Geen enkele andere plant kreeg doorheen de geschiedenis zoveel bewonderenswaardige eigenschappen en symboliek toegeschreven, en zelfs in ons hedendaagse taalgebruik is het nobele karakter van de plant nooit veraf. Wie een puike prestatie neerzet, wordt immers gelauwerd; de winnaars van een wedstrijd noemen we laureaten. Maar waar komt al die lof precies vandaan?

We nemen een duik in de geschiedenis, van het oude Griekenland over de Romeinen en de renaissance tot het vooroorlogse Brugge en, uiteindelijk, het Jabbeke van de jaren 70 en vandaag. Daar beroept de familie Devisch zich inmiddels al vijftig jaar op passie en traditie in de kweek van vormgesnoeide laurierplanten. Verhaal en symboliek zijn volgens de kwekers namelijk net zo doorslaggevend voor de populariteit van de plant, als zijn sterke, wintergroene en aromatische karakter.

Er zijn talloze mythes aangaande de laurier, sommige nog veel ouder dan de Griekse Oudheid, maar de meest gekende is het verhaal van Daphne en Apollo. Daarin wordt beschreven hoe de zonnegod Apollo de nimf Daphne najaagt. Zij is echter niet gediend van zijn avances en smeekt uiteindelijk om verlossing bij haar vader. Daarop verstijven haar leden, schieten haar voeten wortel en veranderen haar armen in takken en haar haren in bladeren. De laurier is geboren, en krijgt van Apollo, als ultieme liefdesbetuiging, nog eeuwige schoonheid en een immer groen karakter mee.

De associatie tussen Apollo en laurier loopt als een wederkerend thema door de Griekse en Romeinse mythologie en wordt bijgevolg overgedragen op de volledige Apollocultus. Zo zou Apollo de draak Python met een lauriertak verslagen hebben, waarop de plant symbool werd voor onder meer krijgskunst en overwinning – een betekenis die in onze taal, net als in het Engels of het Frans overigens, nog steeds standhoudt. 

Maar Apollo was ook de god van poëzie, en zowel laurier als de lauwerkrans golden bijgevolg als kentekens voor dichters, waarzeggers en andere creatievelingen.

Lijkt een groot deel van de symboliek rond laurier verbonden met het uitzicht van de plant, en het sterke wintergroene karakter in het bijzonder, dan wordt historisch ook aardig wat waarde en betekenis toegeschreven aan de geur. Van de klassieke oudheid tot diep in de renaissance, werd de laurier immers beschouwd als een uitermate geneeskrachtige plant die niet alleen schadelijke dampen maar zelfs de pest zou kunnen verdrijven.

Toch zijn het niet alleen mythe en symboliek die de historische waarde van laurier spekken. Recenter, en veel dichter bij huis, is de plant ook getuige van een belangrijke lokale teelttraditie. Alvorens twee wereldoorlogen roet in het eten kwamen strooien, had de streek rond Brugge eeuwenlang gekend gestaan omwille van zijn laurierkwekerijen. Met dank aan de typische zandgrond en het relatief milde maritieme klimaat gold de regio begin twintigste eeuw zelfs als het centrum van de Europese laurierkweek. Vooral de Brugse variant, laurus nobilis, gekenmerkt door laurierpiramiden en bolbomen was alom populair.

Voor Laurica-plants uit Jabbeke blijft de rijke geschiedenis van de plant een passie. Niet toevallig ging André Devisch, alvorens hij de kwekerij begin jaren 70 oprichtte, in de leer bij een van de weinige lauriertelers die op dat moment nog in de Brugse regio overbleven, en niet toevallig droeg hij de kneepjes van het vak vervolgens over op zijn eigen kinderen. Met een divers gamma aan vormgesnoeide laurierplanten in pot zetten zij de regio en de vele symbolische en botanische merites van laurier vandaag opnieuw op de kaart.