Epdm, tpo of pvc als waterdichting: wat is de beste keuze?

De aanleg van waterpartijen in tuinen piekt. Daarbij is een kwalitatieve waterdichting uiteraard essentieel. Hoe combineer je esthetiek, ecologie en een lange levensduur? Hoe scoren pvc, EPDM en TPO op dat vlak? We vroegen de mening van drie experts: Guido Lurquin (senior technical advisor & marketing bij de groothandel Distri Pond), Jan Wulleman (bedrijfsleider en technisch verantwoordelijke bij de EPDM-fabrikant SealEco) en Stijn Frooninckx (zaakvoerder van SEALTEC, verdeler en plaatser van TPO-folies). Samen goed voor 80 jaar beroepservaring in de sector van waterdichtingsystemen.

Voor het waterdicht maken van waterpartijen opteert een aantal installateurs voor pvc. Guido Lurquin: “Omdat dit plastomeer zeer eenvoudig te produceren is, zonder nabehandeling of vulcanisatie, is het eindproduct erg goedkoop. Het is vlot verkrijgbaar in tuincentra of doe-het-zelfzaken, in diverse kleuren en met een hoge chloorbestendigheid. En het is makkelijk te verwerken via verlijming of lassen (thermisch, HF,…).”

“Maar nog te weinig mensen kennen de minpunten van pvc. Omdat bij zowel productie, verwerking als vernietiging schadelijke pcb’s en dioxines gevormd worden, is dit materiaal erg nefast voor het milieu. In tegenstelling tot EPDM en TPO dringen ook partikels door in de ondergrond en het drinkwater. Bovendien bestaat ook het risico dat deze partikels doordringen in de ondergrond en het drinkwater.”

“Omwille van deze nadelen zien we vooral in de ons omringende landen het aandeel van EPDM en TPO stelselmatig stijgen”, vult Jan Wulleman aan. “Ook ons land zal deze trend volgen, al of niet gesteund door de wetgeving. Het gebruik van sommige weekmakers (ftalaten) wordt nu al aan banden gelegd via de zogenaamde REACH-richtlijnen. Zo zijn deze bijvoorbeeld al verboden voor het gebruik in kinderspeelgoed.”

Elke eigenaar van een zwemvijver of zwembad wil uiteraard zolang mogelijk genieten van zijn of haar investering. Een lange levensduur van de gekozen waterdichting staat hierbij centraal. Op dit vlak scoort pvc ondermaats. Jan Wulleman: “In de praktijk zien we soms gevallen waarbij een waterdichting in dunne pvc het amper vier jaar uithoudt. Pvc heeft een bepaalde glastemperatuur. Dit is de temperatuur waarbij een polymeer bros wordt bij koeling of zacht bij verwarming. Bij pvc ligt deze temperatuur tussen 65 en 80°C. Net omwille van deze reden zijn weekmakers noodzakelijk om een flexibel membraan te maken.” 

“Maar die weekmakers blijven niet stabiel in een waterdichting”, vult Guido Lurquin aan. “Dus naarmate een pvc-folie veroudert, wordt die steeds harder en dus een makkelijkere prooi voor mechanische bewegingen en vorst. Dat EPDM geen vloeigrens heeft, een koude buigtemperatuur onder de -40°C heeft en blijvend flexibel is, maakt het zeer geschikt voor alle toepassingen waar spanningen kunnen optreden. Daarom gebruiken aannemers steeds vaker EPDM-stroken in plaats van pvc om opstijgend vocht in muren tegen te gaan.” 

Stijn Frooninckx: “Uit studies die dateren van 2009, blijkt dat TPO een levensduur van 55 jaar kan voorleggen. Dit cijfer is gebaseerd op blootgestelde daktoepassingen van ruim 25 jaar oud. Ook een fabrikant als het Amerikaanse Firestone spreekt over 40 jaar levensduur, specifiek voor daktoepassingen. Qua levensduur scoort EPDM nog hoger, tot 80 jaar. De oudst gekende referenties in zwembadtoepassingen in TPO dateren van 1998, wat de duurzaamheid in de praktijk alleen maar bevestigt.” 

Jan Wulleman besluit: “EPDM bestaat al langer dan TPO. Op dit moment lopen er gezamenlijke studies bij de drie grootste EPDM-fabrikanten, waaronder SealEco, om aan te tonen dat de levensduur van EPDM meer dan 70 jaar bedraagt.”

Terug naar de weekmakers. “Bij TPO en EPDM tref je geen weekmakers aan die uittreden. De weekmakers die bij pvc gebruikt worden, zijn niet chemisch gebonden aan de materialen of producten waarin ze gebruikt worden.   

Dit wil zeggen dat ze vanuit deze materialen kunnen migreren in het milieu. Contact met chloor, water en UV-straling kunnen dit proces ook nog eens versnellen.”

Het is dus duidelijk dat EPDM en TPO volwaardige alternatieven zijn, met een kleinere ecologiche voetafdruk. Maar hoe zijn deze waterdichtingmaterialen samengesteld? 

Stijn Frooninckx wil absoluut de brede waaier van TPO-materialen in de kijker zetten: “Terwijl EPDM – wat staat voor Ethyleen Propyleen Dieen Monomeer – zeer goed gedefinieerd is als een groep synthetische rubbers, gaat het bij TPO – de afkorting voor thermoplastische polyolefinen – om een verzameling van diverse kunststoffen op basis van polyethyleen (PE), polypropyleen (PP), buteen en isobutadieen. We merken dat installateurs soms te weinig de toepassingsmogelijkheden per kunststof kennen. Zo zijn PE-folies vooral aan de orde bij klassieke zwembaden, omdat ze in een chloorrijke omgeving de allerbeste kleurvastheid garanderen. In natuurlijke omgevingen, zoals vijvers en zwemvijvers, zijn al dan niet gewapende PP-folies dan weer populairder.”

Guido Lurquin vult aan: “In Duitsland spreekt men trouwens niet enkel van TPO, maar ook van FPO. Met de F van flexibel dus, net om het soepele en gebruiksvriendelijke karakter van deze kunststoffen te beklemtonen. Deze materialen zijn immers mult-inzetbaar: voor dak, vijver, zwembad of andere toepassingen…”

Een installateur die pvc-folie wil plaatsen, kan deze banen verlijmen of lassen. “Minpunt is wel dat het lassen van pvc-banen altijd ter plaatse moet gebeuren.   

Anderzijds kan de installateur bij het lassen met de lastemperatuur spelen”, geeft Stijn Frooninckx aan. “Bij het verwerken van TPO moet die lastemperatuur constant gehouden worden, en speelt een installateur met snelheid en luchtdebiet.” 

“Bij EPDM worden banen met elkaar verbonden via vulkanisatie (hotbonding), TPE’s (thermoplastische elastomeren) of niet-gevulkaniseerde tapes”, voegt Guido Lurquin toe. “Europese EPDM-fabrikanten opteren vaak voor het proces van hotbonding of vulkanisatie, waarbij dus folies op maat gemaakt worden, zowel in 2D als 3D. Verder is het mogelijk om deze ter plaatse te vulkaniseren, te lassen met warme lucht, of met tapes te verbinden. Amerikaanse fabrikanten gebruiken echter enkel niet-gevulkaniseerde tapes.”

Op vlak van praktische toepassingsmogelijkheden is ons panel erg enthousiast over het gebruik van zowel TPO als EPDM. 

Guido Lurquin: “Het gebruik van EPDM biedt als voordeel dat de verwerking van gigantische veloppervlakken mogelijk is, tot meer dan 1000 m². Dankzij de soepele folie kunnen vellen trouwens open- en dichtgeplooid worden.” 

Jan Wulleman geeft enkele concrete cases die SealEco realiseerde: “in België installeerden we reeds EPDM-folies van maar liefst 3000 m² uit één stuk, als waterdichting voor een brandweerput voor een energieleverancier. Maar ook ter bescherming tegen opstijgend zeewater voor het vliegveld van Dubai, het waterdicht maken van rivierbeddingen om erosie tegen te gaan en het afdekken van stortplaatsen werden miljoenen vierkante meters EPDM-membranen geleverd. En dit voornamelijk omwille van de blijvende flexibiliteit, de duurzaamheid, de hoge chemische bestendigheid en de extreem hoge snelheid van plaatsing, zowel bij hoge als bij lage temperaturen.”