Bij de opbouw van een groendak speelt het substraat per definitie een doorslaggevende rol. Niet alleen bepaalt het de bodemomstandigheden waarin de beplanting moet gedijen, maar het beïnvloedt ook de buffercapaciteit van het dak, de kwaliteit van het regenwater dat uiteindelijk weer afgegeven wordt, en zelfs de functionele mogelijkheden van het dak. Reden genoeg dus om aandacht te schenken aan de samenstelling van deze essentiële laag.
Laat het duidelijk zijn dat gewone tuinaarde voor groendaken geen geschikte basis vormt. Aangezien die gemakkelijk samengeperst wordt, zal de grond namelijk snel verzuren en bestaat het risico dat de drainage gaat dichtslibben. Daarom wordt substraat voor groendaken opgebouwd uit een combinatie van minerale elementen enerzijds – lava, perliet, kleikorrels… – en een doorgaans kleinere fractie organisch materiaal anderzijds: humus, compost, bosgrond…
Oorsprong
Traditioneel wordt in België vaak een beroep gedaan op substraatmengsels afkomstig uit Duitsland, maar met AcTerra heeft ons land ook een eigen, lokale substraatfabrikant. De ingrediënten zijn afkomstig van Belgische bodem, staan onder regelmatige controle van het FAVV en worden voor gebruik grondig geanalyseerd.
“Een groendak blijft niet eeuwig liggen”, legt Bart Geerts het belang van die analyses uit. “Na verloop van tijd wordt het substraat hoe dan ook weer afgevoerd. Op dat moment is het belangrijk dat de grond duurzaam verwerkt en bijvoorbeeld in nieuwe substraatmengsels hergebruikt kan worden.”
Een bijkomende reden is de waterkwaliteit. “De buffercapaciteit is een van de grote voordelen van een groendak, maar uiteindelijk komt het regenwater dat door het systeem loopt hoe dan ook weer in de riolering, regenwaterput of bodem terecht. Je weet dus maar beter goed wat er uit al die minerale componenten precies gespoeld wordt.”
Beplanting
De specifieke ingrediënten en hun verhouding bepalen de eigenschappen en bijgevolg de toepassingsmogelijkheden van het substraat. Om een antwoord te bieden op de eisen van verschillende types beplanting, stelt AcTerra telkens een mengsel op maat samen.
“Als minerale componenten hebben we onder meer gebakken kleikorrels, geëxpandeerde kleikorrels en perliet op voorraad. Zaken zoals porfier of kalksteenslag gebruiken we per definitie niet, aangezien zij geen watervasthoudend vermogen hebben.”
“Qua organisch materiaal beschikken we over diverse soorten humus, inclusief hout-, groen- en zelfs veencompost, maar bijvoorbeeld ook over natuurlijke bosgrond. Die is afkomstig uit Vlaamse natuurbossen, waar hij lange tijd in symbiose geleefd heeft met eiken en beukenbomen. Daardoor is de grond rijk aan bacteriën en schimmels en kunnen we met andere woorden meteen het nodige bodemleven in het substraat aanbrengen. Voor sommige, eerder gevoelige planten zoals rododendrons is dat een essentiële voorwaarde om een goede doorworteling te realiseren.”
Functionaliteit
Een extra mogelijkheid bij AcTerra is de toevoeging van uitermate drukbestendige mineralen, om zo een drukspreidend en berijdbaar substraat te bekomen. “Niet elk groendak ligt per definitie op hoogte”, legt Bart Geerts uit. “Soms gaat het om een kelder of ondergrondse parking met daarbovenop, pakweg op het niveau van het maaiveld, een groen- of parkzone. Hoewel daar niet noodzakelijk een weg hoeft te lopen, kan het wel zijn dat de ruimte voor bijvoorbeeld de brandweer of andere hulpdiensten toegankelijk moet zijn. Zelfs al voorzie je er een grasveld of lage beplanting, dan nog moet de opbouw dus voldoende draagkracht hebben. Dat vergt een aangepast en eerder specifiek substraat.”
