Professionele aanpak grondbedekking en waterbeheer in moeilijke tijden

De economische wereld zit in een van de snelste omwentelingen van de jongste decennia. Door de pandemie en de oorlog in Oekraïne – zonder de klimaatproblemen te vergeten. Reden tot paniek is er evenwel niet. De sector reageert, zoals altijd, alert en soepel. Een goed voorbeeld daarvan is de ‘grondbedekking’ bij bestrating. GreenPro peilde naar de inzichten van enkele grondleggers. 

Je zou denken dat je, als je businessmodel te maken heeft met betonneren en bestraten in al zijn varianten, jezelf toch een beetje achter de oren moet krabben nu de roep naar meer groen alsmaar luider wordt. Want we zijn met veel mensen op deze aardkloot. Héél veel. En dat gaat gepaard met bestrating in alle vormen en maten: van grindpaden naar asfaltwegen en alles ertussen. En dat is natuurlijk een drama voor de watercirculatie, want het water kan nergens heen. Gevolg: grondwater te kort. Als het in de zomer drie dagen niet regent, dreigen onze waterkranen afgesloten te worden. Maar dat is buiten de sector gerekend, want ook hier worden passende oplossingen aangereikt … 

Om de biodiversiteit te stimuleren en landschapscreatie bij te sturen werd een andere, meer diverse grondbedekking ontwikkeld. Waterpasserende verharding, bijvoorbeeld. Die geeft het hemelwater de kans om ter plaatse te infiltreren. De waterdoorlatende straatlaag en fundering voeren het water vertraagd af naar de ondergrond en kunnen het tijdelijk bufferen. Zo worden de rioleringen ontlast én blijft de grondwaterstand op peil. 

Over buffers gesproken: in bepaalde steden worden ondergronds waterbekkens geïnstalleerd, waar de burger dan grondwater kan oppompen om bloemen en bij uitbreiding tuinen te bewateren. 

Waterpasserende verharding gaat van tegels met een gat in – om zo bomen en struiken te kunnen planten – over kleinschalig verhardingsmateriaal (klinkers, kleiklinkers…) en ongebonden voegen, tot zowat alle mogelijke combinaties van creatieve legpatronen. Op die manier creëer je een organische overgang van gesloten tegel naar tegel met brede waterpasserende voeg. 

Bij onze noorderburen is ‘tegelwippen’ momenteel een hype. Waar gemeenten elkaar bekampen om zo veel mogelijk tegels te vervangen door groen. Dat komt met zijn beperkingen, uiteraard, want je kan om comfortredenen natuurlijk niet zomaar alle verharding vervangen door zachte, groene ondergrond. Een ‘gulden’ middenweg is dus aangewezen.

Anderen zweren dan weer bij grind- en steengruispaden, in alle vormen en maten. Want die zijn natuurlijk standaard waterdoorlatend. En in sommige gevallen werd gerecycleerd materiaal gebruikt. Wat ons naadloos bij het volgende – uiterst belangrijke – onderwerp brengt: de circulaire economie. 

Het is algemeen geweten dat op dit moment slechts een beperkt percentage van het materiaal in de bouwsector écht hergebruikt wordt. Sommigen beweren zelfs niet meer dan 1%. Dat zou komen door de toegenomen regelgeving rond isolatie en door nieuwe, snellere en economisch meer verantwoordelijke manieren van bak- en andere stenen aan elkaar voegen. Gevolg: meer isolatiemateriaal, allerlei lijmen en microplastiek dat in de omgeving – meer bepaald grondwater – terechtkomt. 

Nochtans lenen veel producten zich perfect voor een circulair bouwproces. Maar dan moet het volledige bouwteam – architect, fabrikant, uitvoerder én bouwheer – wel circulair beginnen denken. Dat gebeurt nu nog veel te weinig. Dikwijls door budget- en tijdsdruk. Ook de kortetermijnvisies van allerlei verantwoordelijke overheden helpen niet echt. Misschien moet datzelfde ‘bouwteam’ door de overheid meer gestimuleerd worden om op circulariteit in te zetten in plaats van ze extra te belasten met CO2-taksen en kilometerheffingen?

De energieprijzen kenden de laatste maanden de grootste stijging in zeer lange tijd. En dat kan niet anders dan een weerslag hebben op de prijs voor de eindgebruiker. Bedrijven gaan hiermee op verschillende manieren om. Sommige rekenen die prijsstijgingen linea recta door aan hun klanten. Andere sluiten enkel nog contracten op korte termijn af. Uiteraard omdat ze niet weten wat de toekomst zal brengen. Een derde groep kijkt nog even de kat uit de boom en probeert deze turbulente tijd uit te zitten. In de hoop dat binnenkort het een en ander zal ‘nivelleren’. De toekomst zal uitwijzen wie gelijk had.

Veel actoren geven ook te kennen dat er een beetje rek zit op de dolgedraaide globalisering. Zo wordt ook in de bouwsector meer en meer de ‘korteketenmentaliteit’ toegepast en wordt verwoed naar oplossingen gezocht om bepaalde grondstoffen en materialen dichter bij huis te halen. Of gewoon met andere grondstoffen te beginnen werken. En op die manier niet alleen de levertermijnen en energieprijzen te drukken, maar bovendien de circulaire economie – ‘reduce/reuse/recycle’ – aan te zwengelen. Zoals bijvoorbeeld beton, dat een waardig én lokaal alternatief is voor keramiek en natuursteen, die beide dikwijls de halve wereld moeten rondreizen om hier te geraken. Ook hier bomen kappen, daarvan in China palletten laten maken, en die dan weer naar hier verschepen, dat is écht niet meer van deze tijd…   

Wat het ook wordt, de sector lijkt zich klaar te stomen voor wat er komt. Hetzij door creativiteit, hetzij door adequate oplossingen, hetzij door ver doorgedreven aanpassingen van het eigen businessmodel. Boeiende tijden, dat zeker!

‘De overheid draagt een verpletterende verantwoordelijkheid. Want circulaire economie is primordiaal. Ze zou beter bedrijven stimuleren om hierop in te tekenen dan weer de zoveelste taks verzinnen.’ – Luc Schauwvlieghe (SCHAUWVLIEGHE)

‘Creatieve én duurzame oplossingen voor wateroverlast zoeken en toepassen wordt de grootste uitdaging voor de nabije en verre toekomst.’ – Laurens Grossard (EBEMA_Stone&Style)

‘Heel wat producten lenen zich perfect voor een circulair bouwproces. Maar dan moet het volledige bouwteam – architect, fabrikant, uitvoerder én bouwheer – wel circulair beginnen denken. Dat gebeurt nu nog veel te weinig. Dikwijls door budget- en tijdsdruk.’ – Filip Melis (VANDE MOORTEL)

‘Beton is een waardig én lokaal alternatief voor keramiek en natuursteen, die beide vaak de halve wereld moeten rondreizen om hier te geraken. Dat is, door sterk stijgende energieprijzen, steeds moeilijker vol te houden’ – Neal Van Meeuwen (MARLUX/STRADUS)