Planten die het najaar omarmen

De zomer is voorbij, en de herfst brengt prachtige bladverkleuringen met zich mee. Soms spectaculair, variërend van geel en bruin tot rood, fel oranje en allerlei tussentinten. Denk bijvoorbeeld aan de prachtige herfstkleuren van Acers of Liquidambars. Na deze kleurrijke periode laten bladverliezende planten hun bladeren vallen en gaan ze in winterrust. Maar nu richten we ons op een andere groep: de ‘wintergroene’ of bladhoudende planten.

Sommige wintergroene planten verkleuren niet en behouden hun groene uiterlijk, al kunnen de bladeren in de herfst iets donkerder ogen dan in de zomer. Andere soorten ondergaan juist een indrukwekkende metamorfose. Het groene blad verandert van kleur doordat het chlorofyl afneemt en plaatsmaakt voor anthocyaan, wat voor de prachtige herfstkleuren zorgt. Dit biologische proces, beïnvloed door kortere dagen en lagere temperaturen, biedt bescherming tegen de kou en bereidt de bladeren voor op de winterse omstandigheden.

Deze kleurschakeringen worden als een grote meerwaarde gezien en voegen een extra dimensie toe aan onze beplanting. Het monotone groen wordt zo mooi onderbroken. Veel veredelaars richten zich daarom op het ontwikkelen van steeds meer variatie, en elk jaar worden er nieuwe introducties gelanceerd om dit kleurrijke aanbod verder uit te breiden.

Hierbij een selectie van plantengeslachten die vaak geprezen worden om hun prachtige herfstkleuren.

1. Leucothoe

Leucothoe is een geslacht van sierheesters uit de heidefamilie (Ericaceae), bekend om hun decoratieve blad en elegante groeiwijze. Deze planten zijn populair in tuinen vanwege hun veelzijdigheid, onderhoudsvriendelijkheid en opvallende bladkleuren, die door de seizoenen heen veranderen. Leucothoe is goed winterhard en behoudt zijn blad als het kwik daalt, wat zorgt voor kleur in de koudere maanden.

2. Nandina

Nandina staat ook bekend als Hemelse Bamboe. Het is een veelzijdige, sierlijke heester afkomstig uit Oost-Azië. Ondanks de naam is het geen echte bamboe, maar een lid van de Berberidaceae-familie. De plant is geliefd om zijn decoratieve bladeren en om zijn opvallende maar alleen voor vogels eetbare bessen in het najaar. Deze zijn felrood, decoratief en blijven hangen tot in de winter. De dwergvorm heeft de bessen niet.

3. Buxus

Er zijn ook plantengeslachten waarvan de verkleuring minder bekend is en daardoor vaak minder gewaardeerd worden. Zo vertonen verschillende Aziatische buxussoorten in de herfst en winter prachtige kleurschakeringen. Wat buxus bijzonder maakt, is dat deze winterkleur vanzelf verdwijnt: wanneer de temperatuur in het voorjaar stijgt, worden de verkleurde bladeren weer groen. Ook de voedingsstoffen in de bodem hebben invloed op deze kleuring.

Het valt op dat veel tuinarchitecten en tuinaannemers de mooie herfst- en winterkleuren van planten onvoldoende waarderen en er weinig mee experimenteren in hedendaagse tuinen. Toch zouden deze kleuren de vaak monotone, groene tuinen levendiger kunnen maken, met als bijkomend voordeel een toename van biodiversiteit.