Producten verkopen uit je moestuin: de verplichtingen voor je eigen zaak

Tegenwoordig zien we steeds vaker nieuwe landbouwvormen opduiken. Een van deze initiatieven is onder andere een uit de hand gelopen (grote) moestuin, waarvan de oogst verkocht wordt. Maar mag je dat zomaar doen? Wat komt allemaal kijken bij de opstart van een nieuwe activiteit? We bespreken hieronder welke stappen je moet ondernemen.  

Van zodra je producten uit je moestuin wil verkopen, moet je een zaak opstarten. Dit betekent dat je zelfstandige land- of tuinbouwer wordt in bijberoep. Maar wat houdt dat precies in?

Om zelfstandige in bijberoep te worden, moet je minstens 18 jaar zijn en over je burgerrechten beschikken. Daarnaast moet je beschikken over een attest bedrijfsbeheer indien je je zaak start in Brussel of Wallonië. Het Vlaams Gewest heeft beslist om het aantonen van deze kennis bij je inschrijving in de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) af te schaffen. Maar Vlaanderen raadt starters wel aan om deze basiskennis te verwerven. 

Als eerste ben je verplicht om een ondernemingsnummer aan te vragen bij de KBO. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen, als voor vennootschappen. De keuze van het ondernemingsloket is vrij. Kies je voor een vennootschap, dan moet je deze vennootschap eerst oprichten vooraleer je een ondernemingsnummer toegekend krijgt. Daarna moet je de oprichtingsakte neerleggen op de griffie van de Rechtbank van Koophandel in het rechtsgebied van de maatschappelijke zetel van je vennootschap. Deze neerlegging moet gebeuren binnen de 15 dagen na de dagtekening van de oprichtingsakte. Na de neerlegging zal de griffier de identificatiegegevens van de vennootschap invoeren in de KBO. Die zal daarop een ondernemingsnummer toekennen aan de vennootschap. Vergeet niet om een wijziging van je statuut te melden aan je ziekenfonds.

Normaliter dien je ook een btw-nummer aan te vragen. In het geval van de moestuin kan je opteren voor de bijzondere btw-regeling voor landbouwondernemers. Dit betekent dat je als ondernemer vrijgesteld bent van de btw-verplichtingen die je in de normale regeling zou hebben zoals facturen uitreiken, btw doorstorten aan de overheid en periodieke aangiftes invullen. Je mag de door jouw leveranciers in rekening gebrachte btw niet aftrekken, maar krijgt die btw wel terugbetaald in de vorm van forfaitaire compensaties die je belastingplichtige klanten moeten betalen.

Bovendien ben je verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en dien je elk kwartaal een sociale bijdrage te betalen. In tegenstelling tot een zelfstandige in hoofdberoep, bouw je als zelfstandige in bijberoep geen eigen sociale rechten op zoals kinderbijslag, gezondheidszorg, uitkering bij ziekte en pensioen. Wanneer je jaarinkomen met je bijberoep maximaal 1.553,57 euro bedraagt, ben je vrijgesteld van de bijdragen. Als zelfstandige met gelijkstelling bijberoep (art. 37) mag je netto belastbaar jaarinkomen niet hoger zijn dan 7.356,08 EUR. Elk jaar wordt gecontroleerd of je in het voorgaande bijdragejaar de voorwaarden bijberoep vervulde. Eerst controleert het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) dit op een geautomatiseerde manier. Het RSVZ gebruikt daarvoor de gegevens in de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid.

Als nieuwe land- of tuinbouwer dien je een landbouwnummer en een exploitatienummer aan te vragen bij het Departement voor Landbouw en Visserij. Jaarlijks moet iedere landbouwer ook een verzamelaanvraag indienen. Volgens het Mestdecreet ben je vrijgesteld van een mestbankaangifte bij de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) wanneer je in Vlaanderen een land- of tuinbouwbedrijf uitbaat met onder andere een kleinere oppervlakte dan 2 ha, minder dan 50 are permanent overkapte landbouwgrond en een jaarlijkse mestproductie die kleiner is dan 300 kg fosfaat.

Van zodra je groenten of fruit verkoopt, moet je een aantal regels volgen om de voedselveiligheid te garanderen. Je moet onder meer waakzaam zijn bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. De producten moeten erkend zijn voor gebruik in België en gebruikt worden volgens de voorschriften op het etiket: soort gewas, dosis, wachttijd voor de oogst,… Daarbovenop dien je een gebruiksregister bij te houden van de gewasbeschermingsmiddelen en biociden die je gebruikt. Hierin komen onder andere de naam van het gebruikt product, de datum van de toediening, op welke teelt, de gebruikte dosis, de oogst- of verkoopdatum,… Als je minder dan 50 are aardappelen en hoogstamfruit kweekt, minder dan 25 are laagstamfruit of minder dan 10 are andere plantaardige producten, dan moet je je niet bij het FAVV registreren. Je bent dan bovendien vrijgesteld van de jaarlijkse bijdrage aan de financiering van het FAVV. 

Wanneer je een ambulante activiteit wil uitoefenen, dit wil zeggen verkoop van producten buiten de eigen vestiging, heb je een machtiging tot het uitoefenen van die activiteit nodig. Deze machtiging of leurkaart moet je vooraf aanvragen bij een ondernemingsloket naar keuze. Wanneer je jouw producten verkoopt op je bedrijf, mag je eenmalig je producten ook op een evenement aanbieden zonder leurkaart, bijvoorbeeld op een jaarlijks buurfeest.