Kies doordacht het juiste substraat

De markt van de (lava)substraten voor de groene sector maakte de laatste decennia een steile opmars. De hoofdreden is de nood aan kwalitatief en duurzaam groen, vaak in stedelijke omgeving. Het hoeft al lang geen betoog meer dat groen de oplossing is voor veel stedelijke klimaat- en gezondheidsproblemen. 

Dat groen moet echter op een duurzame manier geïntegreerd worden in de stedelijke omgeving om zijn meerwaarde ten volle te kunnen benutten. De noden voor een gewenste groene omgeving hangt sterk af van het gewenste toekomstbeeld van het project. Een grote boom planten in een kleine plantput in het voetpad, zal geen duurzaam resultaat geven en zal nooit het straatbeeld geven dat men aanvankelijk voor ogen had. Zonde van de gemiste kans. Dat kan tegenwoordig veel beter. Het gewenste toekomstige eindbeeld in het ontwerp dient dus op voorhand goed afgetoetst te worden aan de ondergrondse noden. 

Een van de eerste zaken die moeten bekeken worden in een nieuw project, is het beschikbaar doorwortelbaar volume voor het groen. Het gewenste toekomstige eindbeeld van bijvoorbeeld een boom bepaalt namelijk hoeveel ondergronds doorwortelbaar volume er nodig is om dit beeld te bereiken. In de praktijk is er in de stad vaak te weinig doorwortelbaar volume beschikbaar om een boom ten volle te laten uitgroeien. In functie van de situatie en beschikbare ruimte kunnen hiervoor verschillende substraten gebruikt worden om toch ditzelfde volwaardige eindbeeld te bereiken. Door de samenstelling van de bodem aan te passen, kun je zelfs op een kleinere locatie voldoende voeding bieden. Zo kan de boom hetzelfde eindbeeld bereiken als in een opengrondsituatie met meer ruimte.

Met dat voedend vermogen loopt het vaak verkeerd in de substraten. Dit dient namelijk te bestaan uit een stabiele organische stoffractie die na meer dan één jaar nog terug te vinden is en slechts zeer traag afbreekt. Veel groencomposten voldoen hier niet aan. Beter is te kiezen voor substraten waarbij er gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld houtachtig gecomposteerd materiaal. Meer specifiek, bij de minerale substraten met een hoog gehalte aan lava, is een te laag organisch stofgehalte een van de grootste gebreken. De kunst van een goed substraat is dus te voorzien in een voldoende stabiele organische stoffractie en dit zonder de zuurtegraad sterk te gaan beïnvloeden. Dit zwarte goud is de motor voor de boom en dus een belangrijk aandachtspunt en een noodzakelijke component in substraten. 

Bij de juiste keuze van het substraat moet je niet enkel rekening houden met het doorwortelbaar volume en de organische stof, ook het waterbufferend vermogen is een hot topic. Vaak is grondwater beperkt of geheel afwezig in stedelijke projecten en moet het groen overleven op direct hemelwater. In natuurlijke situaties wordt het teveel aan regen in de winter gebufferd in de grondwatertafel om dan beschikbaar te zijn in het drogere groeiseizoen. Bij afwezigheid van grondwater (kelder/daktuin) of een beperkte grondwatertafel (verdichte ondergrond), dient het groen te overleven op hangwater in het groeimedium. De waterbuffering voor beplanting in een project kan op verschillende manieren verhoogd worden zoals met kunststof­kratten, steenwol, e.a., maar het substraat is hierin veruit de belangrijkste factor met het hoogste potentieel aan waterbufferend vermogen. De keuze van substraat is dus ook hierom heel belangrijk in een stedelijk project.

Günther Van Hulle 
Bestuurder Braecke bv